Kızamık nedir? kızamık virüsün neden olduğu döküntü, yüksek ateş ve grip benzeri semptomlar ile seyreden bir enfeksiyondur.

Kızamık enfekte kişinin öksürmesi, hapşırması veya konuşması sırasında yayılan damlacıkların solunması ya da bu kişilerin kullandığı nesnelere temas edilmesiyle bulaşır.

Özellikle kış sonu ve ilkbahar başında daha yaygın olarak görülür. Kızamık küçük çocuklarda daha sık rastlanan bir hastalıktır, ancak aşılama yapılmayan veya daha önce kızamık geçirmemiş yetişkinlerde de ortaya çıkabilir.

Virüsün kuluçka dönemi 10-14 gündür. Şikayetler başlamadan önceki iki gün ile döküntü başladıktan sonraki dört gün en bulaşıcı dönemdir. Bir kez geçirildiğinde hayat boyu bağışıklık bırakır.

Kızamık hastalığı orta kulak iltihabı (otitis media), zatürre (pnömoni) veya beyin iltihabı (ensefalit) gibi ciddi komplikasyonlara, yani olumsuz etkilere yol açabilir, ender de olsa ölümle sonuçlanabilir. Bu nedenle, kızamıktan korunmak için aşılanma önemlidir.

Aşı, kızamık enfeksiyonunun yayılmasını önlemekte etkili bir yöntemdir. Kızamık aşısı genellikle Kızamık-Kabakulak-Kızamıkçık (MMR; Measles-Mumps-Rubella) aşısı şeklinde karma olarak uygulanır. Genellikle bebeklik döneminde ve çocukluk çağında yapılır. Kızamık vakalarını azaltması ve ciddi komplikasyonları önlemesi bakımından 1971 yılından bu yana bütün dünyada uygulanmakta olan aşılama programlarının büyük yararı olmuştur.

Kızamığı önlemek için aşılanmanın yanı sıra, enfekte kişilerle teması önlemek, hijyenik önlemler almak ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarına dikkat etmek de önemlidir.

Kızamığın Belirtileri

Bulgular, virüs bulaştıktan sonra genellikle 8 ila 12 gün arasında ortaya çıkar. Kızamık hastalığının belirtileri şunları içerir:

Döküntü

Kızamığın karakteristik belirtisi, vücutta döküntüdür. Kızamık döküntüsü başta kulak arkası olmak üzere baş, boyun ve tüm vücuda yayılabilir. Döküntüler küçük, kırmızı-kahverengi, yassı veya hafif kabarık noktalar şeklinde olabilir. Döküntüler genellikle yüzden başlar ve yukarıdan aşağıya doğru yayılır. Döküntülerin ardından deride hafif bir soyulma görülebilir.

Soğuk Algınlığı Belirtileri

Kızamık enfeksiyonu ile birlikte burun akıntısı, hapşırma ve öksürük gibi soğuk algınlığına benzer belirtiler ortaya çıkabilir.

Yüksek Ateş

Kızamık enfeksiyonu sırasında vücut sıcaklığında yükselme görülür. Yüksek ateş, genellikle 38-40 derece arasında olabilir.

Halsizlik

Kızamık hastalığına yakalanan kişilerde genel halsizlik ve enerji düşüklüğü hissi yaygın olarak görülür.

Göz Belirtileri

Kızamık enfeksiyonu gözleri etkileyebilir ve gözlerde yaşarma, ışığa duyarlılık, şişme ve kızarıklık gibi belirtiler görülebilir.

Kuru Öksürük ve Boğaz Ağrısı

Kızamık hastalığı sırasında kuru öksürük ve boğaz ağrısı ortaya çıkabilir.

Konjonktivit

Kızamık enfeksiyonu ile birlikte gözlerde iltihap (konjonktivit) gelişebilir ve gözlerde kızarıklık, şişme ve tahriş belirtileri görülebilir.

Koplik Lekeleri

Kızamık hastalığına özgü olarak ağız içinde koplik lekeleri denen küçük, grimsi-beyaz lekeler oluşabilir. Bu lekeler, yanak içi zarında (mukoza) ve diş etlerinde (gingiva) görülebilir.

Belirtiler genellikle ortalama 7-10 gün sürer ve döküntülerin solmasıyla birlikte hastalık geriler. Ancak, kızamık ciddi komplikasyonlara yol açabilen bir hastalık olduğu için, geçen süreye rağmen hastalık haliniz devam ediyorsa hemen bir sağlık kurumuna başvurmanız önemlidir.

Kızamık Hastalığının Nedenleri ve Risk Faktörleri Şunlardır

Aşısız Olmak

Kızamık için aşı olmamak, hastalığa yakalanma riskini artıran en önemli faktördür. Kızamık aşısı genellikle kızamık-kabakulak-kızamıkçık (MMR) aşısı olarak uygulanır ve aşılanmamış bireyler kızamığa daha duyarlı hale gelir.

Uluslararası Seyahat

Kızamık, bazı ülkelerde hâlâ yaygın bir hastalıktır. Bu ülkelere seyahat etmek, kızamığa maruz kalma riskini artırabilir. Özellikle aşısız veya kızamığı daha önce geçirmemiş bireyler için seyahat edilen bölgelerdeki enfeksiyon riski daha yüksektir.

Düşük Bağışıklık Sistemi

Bağışıklık sistemi zayıf olan bireyler, kızamık hastalığına karşı daha duyarlıdır. Bağışıklık sistemini etkileyen faktörler arasında HIV enfeksiyonu, kanser tedavisi, organ nakli sonrası bağışıklık baskılayıcı (immünosupresif) ilaç kullanımı ve bazı genetik bozukluklar yer alır.

Kızamık hastalığının tanısı nasıl konur?

Kızamık hastalığının tanısı genellikle doktor muayenesi ile konulur. Kızamık olan kişi ile temas öyküsü, kızamığın karakteristik döküntüsü ve koplik lekeleri hastalığın tanısında yardımcıdır. Bazı durumlarda, kızamık belirtileri diğer hastalıklarla karıştırılabilir. Kuşkulu olguların kesin tanı için soğuk algınlığı gibi ön belirtilerin (prodromal belirtiler) görüldüğü dönemde kan, idrar ve geniz akıntısından (nazofarinks sekresyonu) virüs tespiti (izolasyonu) yapılabilir, ancak zor ve uzun süren bir tekniktir. Bu nedenle tanıda kan alınarak yapılan kızamık antikorlarını tespit eden serolojik testler kullanılmaktadır.

Kızamık şüphesi olan herkes en kısa sürede bir sağlık uzmanına başvurmalıdır. Erken teşhis ve tedavinin komplikasyonları önlenmede etkisi çok önemlidir.