Histamin İntoleransı
Histamin intoleransından histamin, DAO, bakır ve çinko sorumludur.
Histamin intoleransı (HIT) kişinin tolere edebileceği düzeyin üzerindeki histamin seviyesi olarak tanımlanmaktadır. Bu genelde histamini hücre dışında yıkan enzim olan diamin oksidaz (DAO) yetersizliğinden kaynaklanır. DAO eksikliği genetik olarak (primer) ya da sonradan gelişen ikincil sebepler ile (sekonder) oluşabilir. Bu durum DAO’nun metabolize edemeyeceği kadar histamin ile yüklenmesi durumunda da klinik olarak görülebilir. Bu fazla histamin dış kaynaklı olabilir (gıdalar) ya da vücutta fazla histamin üretilmesinden (mast hücresi ile ilişkili inflamasyon, alerji, mikrobiyota disbiyozu) kaynaklanabilir.
Histamin intoleransi semptomları çok çeşitlidir; Histamin reseptörleri vücudun neredeyse her yerinde bulunduğu için, HIT semptomları da oldukça çeşitlidir. Ana HIT semptomları kızarma, ishal, mide bulantısı, baş ağrısı, ateş basması ve nefessiz kalmaktır. Egzama, rinit, ürtiker,hipertansiyon, kolit, astım ve halsizlik de görülebilir. Genelde semptomlar polen, küf, gida ya da böcek toksinlerine karşı gelişen Tip I allerji (IgE aracılı) ile birlikte kötüleşir.
Histamin Yıkımı ve DAO (Diamin Oksidaz Enzimi)
Diamin oksidaz (DAO) enzimi histaminin yıkımından sorumlu ana enzimdir. DAO hücre dışı (serbest) histamini enzimatik bir şekilde yıkar. Yıkım ürünü imidazol asetaldehit böbrekler yolu ile vücuttan atılır. DAO aktivitesi histamin yıkım hızını belirler. DAO aktivitesi azalırsa histamin kanda birikebilir. İkinci histamin yıkıcı enzim, histamin N-metiltransferaz (HNMT) sadece hücre içi histamini yıkar ve bu yüzden HIT için önemsizdir. DAO aktivitesi bakır ile düzenlenir. Bu nedenle bakır eksikliği var ise DAO yeterli aktivite gösteremez ve histamin intoleransı bulguları ortaya çıkabilir. Çinko ise bakır ile yarışarak DAO aktivitesini düşürür.
Histamin intoleransı Tanısı
Kanda DAO enzim aktivitesi ve histamin düzeyleri ölçülmelidir. DAO stabildir ve devamlı olarak kana salınmaktadır. DAO’nun serumdaki aktivitesi vücudun histamin yıkım kapasitesiyle ilişkilidir ve bu yüzden HIT ve HIT ile ilişkili hastalık tanısı için uygun bir göstergedir. DAO Genetik testi primer ve sekonder DAO yetersizliği arasında ayrım için önemlidir. Mevcut DAO yetersizliği durumunda gereksiz ömür boyu perhiz kısıtlamalarından kaçınmak için, DAO yetersizliğinin primer (genetik) mi yoksa sekonder mi (ikincil sebepler) olduğu belirlenmelidir. Genetik DAO yetersizliğinde, DAO genindeki belirli sekans değişkenleri DAO enzimi aktivitesinin önemli ölçüde azalmasına sebep olur.
Düşük DAO aktivitesinin tedavisi
Azalmış DAO aktivitesi ya da yükselmiş histamin seviyesi tespit edildiğinde, yüksek miktarda histamin içeren yiyeceklerden uzak durulmalıdır. İhtiyaç olan durumlarda DAO enzim takviyesi önerilebilir. Sekonder HIT mevcutsa, yani normal genetik yapıya rağmen azalmış DAO aktivitesi sebebi araştırılmalıdır (kronik inflamatuvar bağırsak hastalığı? Bakır yetersizliği? Reçeteli ilaç ve alkol geçmişi?) Çünkü primer şekline kıyasla sekonder histamin intoleransı genelde geri döndürülebilir. Bakır DAO işlevi için önemli olduğundan, kalan DAO aktivitesinin bakır yetersizliği sebebiyle daha da kötüleşmemesi için düşük DAO aktivitesi olan hastalarda bakır seviyeleri takip edilmelidir. Aynı zamanda çinko bakırın bağırsaktan emilmesini önlediği için çinko seviyeleri de kontrol edilmelidir. H1-reseptör antagonistinin uygulanmasıyla semptomatik tedavi yalnızca geçici bir çözüm olmalıdır.
Biruni Sağlıklı Yaşam Uzmanı
Klinik Biyokimya Uzmanı Biruni Sağlıklı Yaşam Laboratuvarı Danışmanı Dr. Semra Tamer Levent, “Alerjilerde Histaminin Rolü Nedir?” başlıklı konuşmasında histamin intoleransının önemine dikkat çekiyor.
