Pro BNP ve NT-proBNP Nedir?

ProBNP (pro-B-type natriuretic peptide), kalbin ventriküllerinde üretilen bir hormon öncülüdür.

Kalp kasında gerilme veya stres olduğunda aktif BNP ve inaktif NT-proBNP (NT-proBNP (N-terminus pro-B-type natriuretic peptide), olarak iki parçaya ayrılır. NT-proBNP, kan dolaşımında daha uzun süre sabit kaldığından, kalp yetmezliği gibi durumların tanısında yaygın olarak kullanılır.

NT-proBNP’nin İşlevi

NT-proBNP, kalbin kan hacmini ve basıncını düzenlemesine yardımcı olur. Kalp, fazla sıvı veya basınç yüküyle karşılaştığında, böbreklerde su ve sodyum atılımını artırarak kalbin yükünü azaltır. Bu süreç, kan damarlarının genişlemesini teşvik eder ve kalbin daha az çaba sarf etmesini sağlar. NT-proBNP testi, bu biyobelirtecin kandaki seviyesini ölçerek kalp fonksiyonlarının ne kadar sağlıklı olduğunu gösterir.

ProBNP ve NT-proBNP Testi Nedir?

Pro B natriuretic peptide testi, kandaki BNP veya NT-proBNP seviyelerini ölçerek kalp sağlığını değerlendiren bir kan testidir. Bu test, kalp yetmezliği teşhisi koymak, hastalığın şiddetini belirlemek ve tedavinin etkinliğini izlemek için kullanılır. Test, genellikle kolunuzdaki bir damardan alınan küçük bir kan örneğiyle yapılır ve sonuçlar birkaç saat içinde elde edilebilir.

Testin Kullanım Alanları

• Kalp yetmezliği teşhisi: NT-proBNP ve BNP seviyeleri, kalp yetmezliğini doğrulamak veya dışlamak için kullanılır.
• Semptomların ayrıştırılması: Nefes darlığı, yorgunluk veya ödem gibi semptomların kalp yetmezliğinden mi yoksa akciğer hastalıkları gibi başka bir sorundan mı kaynaklandığını belirler.
• Risk değerlendirmesi: Yüksek seviyeler, kalp krizi veya diğer kardiyovasküler olaylar için risk artışı gösterebilir.

Normal Değerler

• BNP: 100 pg/mL’nin altı normal kabul edilir.
• NT-proBNP: 125 pg/mL’nin altı (75 yaş üstü için 450 pg/mL) normal kabul edilir. Bu değerler, laboratuvar koşullarına ve yaşa göre değişiklik gösterebilir. Doktorunuz, test sonuçlarını incelerken yaşınızı, cinsiyetinizi ve genel sağlık durumunuzu göz önünde bulunduracaktır.

ProBNP Yüksekliği Nedir?

ProBNP yüksekliği veya NT-proBNP yüksekliği, genellikle kalbin aşırı stres altında olduğunu veya kalp yetmezliği gibi bir sorunun varlığını gösterir. Ancak, yüksek değerler sadece kalp yetmezliğine işaret etmez; başka sağlık sorunları da bu durumu tetikleyebilir.

ProBNP  ve NT-proBNP Neden Yükselir?

ProBNP ve NT-proBNP seviyelerindeki artış, kalbin karşılaştığı yük ve gerilimle ilişkilidir. Aşağıdaki durumlar, ProBNP veya NT-proBNP seviyelerinin artmasına neden olabilir:

1. Kalp Krizi: Kalp kasındaki zarar, BNP ve NT-proBNP seviyelerini yükseltebilir.
2. Hipertansiyon: Yüksek tansiyon, kalbin daha fazla çaba sarf etmesine yol açar.
3. Kapak Hastalıkları: Aort darlığı veya mitral yetersizliği gibi durumlar kalbi zorlar.
4. Pulmoner Embolizm: Akciğer damarlarında tıkanıklık, kalbin sağ tarafını etkiler.
5. Böbrek Hastalıkları: Böbrek fonksiyon bozukluğu, NT-proBNP’nin kandan temizlenmesini zorlaştırır.
6. Yaş ve Cinsiyet: İleri yaş ve kadın cinsiyet, hormonal faktörler nedeniyle daha yüksek değerlere yol açabilir.
7. Obezite: Obezitede BNP seviyeleri genellikle daha düşük olsa da, NT-proBNP düzeyleri üzerinde değişiklikler görülebilir.
8. Diğer Durumlar: Atriyal fibrilasyon, sepsis, hipertiroidi veya kronik obstrüktif akciğer hastalığı gibi durumlar da yükselmeye neden olabilir.

Kalp Sağlığını Korumak İçin Öneriler

NT-proBNP ve ProBNP testleri, kalp sağlığınızı izlemenin yalnızca bir parçasıdır. Kalbinizi korumak için aşağıdaki adımları takip edebilirsiniz:

• Sigara Tüketiminin Bırakılması: Tütün ürünleri, damarların yapısını bozar ve kalbin kan pompalama kapasitesini olumsuz etkiler. Sigara içen bireylerde kalp krizi ve damar tıkanıklığı riski belirgin şekilde yükselir.
• Düzenli Egzersiz: Haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta egzersiz yapmak kalp sağlığını destekler.
• Stres Yönetimi: Yoga, meditasyon veya nefes egzersizleri stres yönetimine katkıda bulunur.
• Düzenli Kontroller: Kan basıncı, kolesterol ve şeker seviyelerinin düzenli kontrolü genel sağlık durumunun değerlendirilmesi için önemlidir.

 

1. NT-proBNP testi gerçekten güvenilir mi?

   Evet, kalp yetmezliği şüphesi olan bireylerde NT-proBNP testi oldukça güvenilir bir biyobelirteçtir. Yine de, en sağlıklı değerlendirme için EKG, EKO ve muayene gibi diğer bulgularla birlikte yorumlanmalıdır.

2. Bu test kimlere önerilir?

   Nefes alırken zorlananlar, sürekli halsizlik hissedenler veya vücutta ödem yaşayan kişiler bu testi yaptırabilir. Ayrıca ailesinde kalp hastalığı öyküsü bulunan bireylerde de koruyucu amaçla tercih edilir.

3. ProBNP ile NT-proBNP arasında fark var mı?

   ProBNP, hormonun öncül formudur ve doğrudan ölçülmez. NT-proBNP ise bu yapının bir parçasıdır ve kandaki seviyesi üzerinden kalbin işlevi değerlendirilir.

BNP ve NT-proBNP ölçümleri kalp yetersizliği tanısında yararlıdır. Ancak NT-proBNP, BNP’ ye göre  kanda daha uzun süre bulunduğu için BNP ölçümlerine kıyasla daha yaygın olarak kullanılmaktadır.

4. Testten önce aç olmak gerekir mi?

   Genellikle böyle bir gereklilik yoktur. Ancak doktorunuz özel bir durum için farklı bir hazırlık önerebilir.

5. Yüksek ProBNP ve NT-proBNP sadece kalple mi ilgilidir?

   Hayır. Kalp dışında böbrek fonksiyonlarındaki bozulmalar, ciddi enfeksiyonlar veya akciğer dolaşımında yaşanan sorunlar da bu değerin yükselmesine neden olabilir.

6. Test ne kadar sürer?

   Kan örneği alındıktan sonra sonuç aynı gün içinde hazır olur.

7. Yaş ilerledikçe NT-proBNP değerleri değişir mi?

   Evet. Yaşla birlikte vücutta doğal olarak bazı biyobelirteçlerde artış olur. NT-proBNP de bu gruba dahildir ve ileri yaş gruplarında normal değer aralığı daha yüksektir.

8. ProBNP ve NT-proBNP testi başka hangi sorunları ortaya çıkarabilir?

   Kalp yetmezliğinin dışında, kalp kapağı hastalıkları, akciğer damarlarında pıhtı oluşumu (pulmoner emboli) ve böbrek yetersizliği gibi rahatsızlıklarda da yol gösterici olabilir.